आयुर्वेदमा बढ्यो आकर्षण, प्रभावकारी बन्दै कोरोनाको उपचार

विराटनगर- ताप्लेजुङको फुङलिङी प्यारी बिश्वकर्मालाई जण्डिस भयो । उपचारका लागि जिल्ला अस्पताल पुगिन । चिकित्सकले जण्डिस नियन्त्रणकालागि औषधि र परामर्श दिए । एक सातासम्म औषधि प्रयोग गरिन तर कम भएन । 

अस्पतालको औषधिले ठिक नभएपछि घरबाट १५ मिनेट दुरीको साप्तेल का“सघारीमा घर भएका देवी अधिकारीकोमा पुगिन । अधिकारीले दिएको जडिवुटिले जण्डिस कम भएको प्यारीको दावी छ ।

‘अस्पतालको औषधि एक साता खाएपछि गएर जचाए, प्यारीले भनिन, घटेको थिएन, पछि अधिकारीले दिएको जडिवुटि खाएपछि गएर जचाए, सर्लक्कै घट्यो, अहिले त उनैको भरोसा लाग्छ ।’ 

सुनसरी इनरुवाका रघुनन्दन मेहता लामो समयसम्म स्वास्थ्य समस्याबाट पीडित भए । धेरैपटक अस्पताल पनि धाए । तर, ठिक भएन । अस्पतालको औषधिले ठिक नभएपछि आयुर्वेदिक स्वास्थ्य केन्द्र धाउन थाले । 

आयुर्वेदिक स्वास्थ्य केन्द्र जान थालेपछि धेरै ठिक भएको उनले भनाइ छ । उनी नियमित जिल्ला आयुर्वेदिक स्वास्थ्य केन्द्र धाउने भित्र पर्छन । आयुर्वेदिक औषधिको नियमित सेवन र व्यायामका कारण स्वास्थ्यमा धेरै सुधार भएको महेताले बताए । 

विराटनगरकी लिना थापालाई कोरोना संक्रमण भएपछि नियमित रुपमा गुर्जोको सेवन गरिन । नियमित रुपमा गुर्जे लगायतका आयुर्वेदिक औषधिको सेवनले कोरोनालाई छिट्टै परास्त गर्न सफल भएको उनको अनुभव छ ।

पछिल्लो समय कोरोना संक्रमणबाट बच्नका लागि आयुर्वेदिक औषधि प्रभावकारी देखिएपछि यस प्रतिको आकर्षण बढेको छ । सुनसान रहेका आयुर्वेदिक स्वास्थ्य केन्द्रहरुमा अहिले सेवाग्राहीको संख्या बढ्दै गएको छ । कोरोना संक्रमणपछि आयुर्वेद चिकित्सा पद्धतीमा सेवाग्राहीको चासो बढेको आयुर्वेदिक चिकित्सक बताउँछन् ।

सुनसरी इनरुवाको आयुर्वेदिक स्वास्थ्य केन्द्र कोरोना संक्रमण अघि सुनसान हुन्थ्यो । सेवाग्राही फाट्ट फुट्ट मात्रै आउने गर्दथे । अहिले दैनिक ४० भन्दा बढी सेवा ग्राही आउने गरेको स्वास्थ्य केन्द्रका प्रमुख डा. सुर्यनारायण मेहताले बताए । 

कोरोना संक्रमणपछि आयुर्वेदमा आकर्षण बढेको उनको भनाइ छ । उनका अनुसार अस्पतालमा भर्ना भएका विरामीहरुपनि आयुर्वेदिक स्वास्थ्य केन्द्रमा आउने गरेका छन् । 

आयुर्वेदिक स्वास्थ्य केन्द्रमा आउने अधिकांश पञ्चकर्मका लागि आउने गरेको प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालय धनकुटाका बरिष्ठ कविराज बैद्यनाथ साहले बताए । उनले भने- ‘पञ्चकर्मको पूर्वकर्ममा धेरैको आकर्षण बढेको छ ।’ 

साहका अनुसार पूर्वकर्म भनेको शरिरमा रहेको विषादी चिजलाई सफा गर्ने काम हो । पूर्वकर्मले मानिस स्वस्थ रहने उनले बताए । साहले पूर्वकर्ममा आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा प्रदेशभरी २८ हजार २३ जनाले सेवा लिएको बताए । 

उनले भने, ‘गत वर्ष यो बढ्ने क्रममा थियो । तर कोरोनाका त्रासका कारण रोकियो ।’ उनका अनुसार गत  आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को फागुनसम्म २४ हजार २७ ले सेवा लिइसकेका थिए । कोरोनाका कारण पूर्वकर्म केही प्रभावित भयो । यद्यपी पछिल्लो समय प्रदेशका स्वास्थ्य केन्द्रमा आयुर्वेदिक औषधिको अत्यधिक माग बढेको साहले बताए ।  

आयुर्वेद चिकित्सा पद्धति नेपालको परम्परागत एवम् मौलिक चिकित्सा पद्धति भएको मोरङ उर्लाबारीका वैद्य देवीप्रसाद मिश्रले बताए । उनले भने, ‘एलोपेथिक उपचार प्रणाली गाउँघरमा भित्रिएको थिएन, एलोपेथिक औषधीहरु जहाँतही पाइन्थ्यो उबेला औषधीका लागि जडिबुटी नै सहारा थिए ।’  

आयुर्वेदिक चिकिस्ता पद्धति मौलिक भएकाले पनि सर्वसाधारणको आकर्षण भएको प्रदेश १ का सामाजिक विकास मन्त्री जीवन घिमिरेले बताए । आयुर्वेदको विकास र विस्तार सरकारको प्राथमिकतामा अहिलेसम्म पर्ने नसक्नु दुखत भएको उनको भनाई छ । 

आयुर्वेद चिकित्सा पद्धतिलाई तीनै तहको सरकारले प्राथमिकतामा राखेर जानुपर्ने घिमिरेले बताए । भारतमा उत्पादनहुने ४० प्रतिशत आयुर्वेदिक औषधि नेपालमै रहेको उनले जानकारी दिए ।